W podziemnym świecie Kopalń Soli w Bochni i Wieliczce

Małopolska, jak żaden inny region w Polsce, może się poszczycić wspaniałymi, zabytkowymi kopalniami soli. Wieliczka i Bochnia, dwa położone w odległości niespełna 30 km od siebie miasta w okolicach Krakowa, już od średniowiecza były ważnymi ośrodkami wydobycia soli kamiennej. Dziś obydwie kopalnie wraz z Zamkiem Żupnym w Wieliczce wpisane są na listę UNESCO, a podziemne korytarze zostały przystosowane do zwiedzania przez turystów.

Państwo zbudowane na soli

Aby docenić znaczenie kopalń w Bochni i Wieliczce dla historii Polski należy sobie przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie, czym dla świata, jeszcze w XVIII w., była sól. A bywało, że kosztowała więcej niż złoto. Dziś kojarzona głównie z przyprawami, w przeszłości służyła głównie do konserwacji produktów spożywczych, w tym mięsa. Przed erą elektryczności i lodówek był to najlepszy sposób na dłuższe przechowywanie surowców. Trudnodostępna sól osiągała więc niezwykle wysokie ceny, a państwa posiadające jej kopalnie mogły budować swoją potęgę.

Już we wczesnym średniowieczu znane były wypływy solanki w okolicach Krakowa, ale na pierwsze złoża soli kamiennej natrafiono w 1248 r. w Bochni. Legenda głosi, że stało się to za sprawą księżnej krakowskiej Kingi, pochodzącej z węgierskiego rodu Arpadów. Wyjeżdżając z rodzinnego Siedmiogrodu poprosiła ojca, by podarował jej sól, jako dar dla kraju, do którego się udawała. Na znak łączności z nim wrzuciła do szybu w kopalni w Praid swój pierścień, zabrała też do Krakowa grupę górników solnych. To oni wraz z pierwszą wydobytą bryłą bocheńskiej soli mieli przynieść księżnej jej pierścień.

Legenda legendą, ale faktem jest, że od połowy XIII w. zaczynają się rozwijać kopalnie w Bochni, a następnie w Wieliczce. Pozyskiwana stąd sól, a konkretnie pieniądze z jej sprzedaży były istotnym elementem budżetu królewskiego, z którego np. Kazimierz Wielki sfinansował fundację Akademii Krakowskiej, czyli dzisiejszego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Od zakładu wydobywczego do turystycznego hitu

Zarówno Kopalna Soli Wieliczka, jak i Kopalnia Soli Bochnia działały nieprzerwanie od czasów średniowiecznych do lat dziewięćdziesiątych XX w. Z czasem wydobycie zmniejszało się, a dodatkowym problemem była zalewająca chodniki woda. Jednak już od XVIII w. podziemne chodniki, szczególnie w Wieliczce coraz mocniej fascynowały docierających tu przybyszów. Nawet sam Johann Wolfgang Goethe podczas odwiedzin w Krakowie mniej był zainteresowany jego zabytkami, a bardziej penetrowaniem podziemnych chodników. W XIX w. wycieczki do kopalni w Wieliczce były już uznaną atrakcją, w 1976 r. zakład wpisano zaś na listę zabytków. Dwa lata później trafił do najbardziej prestiżowego grona światowych zabytków, czyli na listę UNESCO.

Zwiedzanie Kopalni soli w Wieliczce

Kopalnia Soli w Wieliczce należy do największych atrakcji Małopolski. Tutejsza Trasa Turystyczna o długości 3,5 km to niezwykła podróż przez podziemny świat stworzony z soli. Jej punktem kulminacyjnym jest Kaplica Świętej Kingi, której wystrój wykonany jest w całości z soli. Szczególne wrażenie robią tu potężne żyrandole zwisające ze sklepienia, ale także inne komory, choć nieco mniej spektakularne pozwalają zapoznać się z historią kopalni i wczuć się w jej klimat. Są tu podziemne solankowe jeziora, fragmenty dawnych urządzeń górniczych, a także doskonale zakonserwowane przez sól drewniane konstrukcje chodników. Końcowy fragment trasy to wystawa należąca do Muzeum Żup Krakowskich. Trasę zwiedza się w towarzystwie przewodników – głównie dawnych pracowników kopalni.

W Wieliczce można też wybrać Trasę Górniczą, która prowadzi mniej dostępnymi chodnikami. Turyści ubrani w kombinezony i kaski wykonują zadania obrazujące pracę dawnych górników. Zwiedzanie połączone jest tu z działaniem, ale na trasie nie ma możliwości przejścia do komór na tradycyjnej Trasie Turystycznej, ani zobaczenia słynnej Kaplicy.
Oprócz części typowo turystycznej w Wieliczce działa także podziemne uzdrowisko, w którym kuracjusze mogą skorzystać z licznych zabiegów związanych m.in. z chorobami układu oddechowego oraz narządów ruchu. Nieopodal kopalni działa nowa tężnia solankowa, pod ziemią zaś można też wykupić noclegi.

Kopalnia Soli w Bochni

Pozostająca nieco w cieniu Wieliczki, Kopalnia Soli w Bochni jest najstarszą w Polsce. Jej trasy podziemne są zaś niemniej atrakcyjne niż w Wieliczce. W towarzystwie przewodnika wędrować można przez Ekspozycję Multimedialną pokazującą życie dawnych górników, poznać Trasę Przyrodniczą lub tematyczną Śladami Kaplic Bocheńskich Górników. Na rodzinne zwiedzanie z dziećmi przygotowano zwiedzanie Królestwa Skarbnika połączone z grą terenową, na śmiałków czeka zaś ekspedycyjna Trasa Historyczna Wyprawa w Stare Góry.

Wielką atrakcją bocheńskiej kopalni jest przeprawa łodzią przez podziemną rzekę, a także podziemny plac zabaw. Kopalnia oferuje też pobyty nocne oraz pobyty w Komorze Ważyn, które działają jak odwiedziny inhalatorium i są wskazane dla osób cierpiących na choroby układu oddechowego.